Świat chciałby, żebyśmy wszyscy myśleli, że jesteśmy pochłonięci sobą, zapatrzeni w siebie i po prostu egoistyczni.
To nie jest prawda.
W rzeczywistości jest wręcz przeciwnie. Nie znamy siebie tak dobrze, jak nam się wydaje (Vazire & Carlson, 2010). Nie jest to specjalnie zaskakujące, jeśli weźmiemy pod uwagę, jak mało czasu spędzamy w samotności, po prostu myśląc o sobie (Csikszentmihalyi & Figurski, 1982). Szacunki są różne, ale badania wykazały, że spędzamy zaledwie 17 minut dziennie (czyli zaledwie 0,01%) „relaksując się i myśląc”. (Bureau of Labor Statistics, U.S. Department of Labor, 2016). Najwyraźniej „czas dla mnie” jest niezwykle rzadki, ale nie możemy winić tylko tego, że jesteśmy zajęci. Jest w tym coś więcej.
Kiedy badacze dali uczestnikom wybór pomiędzy poświęceniem czasu na siedzenie i myślenie, a poddaniem się wstrząsom elektrycznym (które wcześniej zgodzili się, że są bolesne), 4 na 10 uczestników (42,9%) wybrało wstrząsy (Wilson et al., 2014). Zgadza się: zamiast po prostu poświęcić chwilę na zastanowienie się nad czymkolwiek chcieli (nad sobą, swoim związkiem, życiem itp.), znaczna liczba wybrała wstrząsy. Wydaje się, że dla wielu uczestników bycie samemu ze swoimi myślami było potencjalnie bardziej bolesne niż porażenie prądem. Przy tak małej ilości czasu poświęconego na autorefleksję, nie dziwi fakt, że wielu z nas ma problemy z poznaniem samego siebie.
Kiedy brakuje ci wglądu w siebie, brakuje ci całego obrazu i nie tylko ty cierpisz, ale także twój związek. (Chcesz poznać siebie lepiej? Zobacz 36 pytań, aby poprawić zrozumienie siebie).
Co to znaczy znać siebie?
Prawdopodobnie słyszałeś terminy samowiedza lub samozrozumienie, które sugerują, że ktoś ma większy poziom komfortu lub panowania nad tym, kim jest jako osoba. Naukowcy nazywają to klarownością koncepcji siebie, czyli zdolnością osoby do utrzymywania spójnego, konsekwentnego, jasnego i stabilnego poglądu na swoją koncepcję siebie (Campbell et al., 1996). Osoby o większej klarowności doświadczają mniejszej zmiany w sposobie opisywania siebie w czasie (np. to, jak opisujesz siebie dzisiaj, w dużej mierze odpowiada temu, jak będziesz się opisywać za miesiąc lub rok). Osoby o wysokiej klarowności są również mniej skłonne do posiadania sprzecznych poglądów na temat własnej osoby (np. jednoczesne myślenie, że jest się skromnym i ambitnym).
